De noordelijke Kleischil is grofweg de schil van het Friese Harlingen tot aan het Groninger Delfzijl. Begin 2020 is er een analyse van het gebied gemaakt en is gekeken welke projecten en initiatieven er in dit gebied al zijn, die als basis kunnen dienen voor een streefbeeld. Hieruit is een overzichtskaart en factsheets gekomen met programma’s en projecten.
Boeren in de Gronings/Friese Kleischil willen werken aan een meer natuurinclusieve landbouw. Gezamenlijk hebben zij hiervoor in een streefbeeld (
PDF-bestand, 6 MB) en actieplan ( PDF-bestand, 3 MB) doelen tot 2050 gesteld. De bodem, als basis van het boerenbedrijf, is het uitgangspunt.
Bij het gebruiken van gewasbeschermingsmiddelen en kunstmest is nog veel vooruitgang te boeken. Ook ziet men veel kansen voor samenwerking tussen veehouders en akkerbouwers, zodat mest en veevoer onderling kunnen worden uitgewisseld. In 2030 zijn er 1200 kilometer bloemrijke akkerranden en bermen voor meer biodiversiteit en krijgen kinderen op scholen voorlichting over waar voedsel vandaan komt en hoe het gemaakt wordt. Zoet water wordt opgevangen, zodat er in droge periodes genoeg water beschikbaar is en de verzilting kan worden tegengegaan.
In de noordelijke Kleischil (grofweg de schil van Harlingen tot Delfzijl) is het afgelopen jaar met veel betrokkenen, zoals Groningse en Friese boeren, agrarische natuurverenigingen en collectieven, belangenorganisaties, dorpsbelangen, natuur- en landschapsorganisaties, erfbetreders, kennisinstellingen en overheden gesproken over de toekomst van de landbouw. Een landbouw die moet veranderen, gelet op de afname van biodiversiteit, het veranderende klimaat en de toenemende vraag van de consument naar duurzaam geproduceerde producten.
Vertegenwoordigers van de boerencollectieven Waadrâne, Westergo en Midden-Groningen, LTO-Noord en Fjildlab hebben zich verenigd in een kernteam. Deze heeft in opdracht van de provincies Groningen en Fryslân met alle betrokkenen een streefbeeld voor 2050 bepaald. In het actieplan zijn doelen benoemd voor landbouw die de biodiversiteit helpt terug te brengen, klimaatbestendig is en een verdienmodel voor de boer oplevert. Het kernteam blijft betrokken bij de uitvoering van de plannen. Hiermee zitten boeren zelf aan het roer bij de overstap naar meer natuurinclusieve en klimaatbestendige landbouw. Veel boeren zijn al bezig met het verbeteren van de kwaliteit van de bodem en het versterken van de natuur op en rond hun bedrijf. Het is de bedoeling om dat de komende jaren verder te stimuleren. Niet door het opleggen van nieuwe wet- en regelgeving, maar juist door het faciliteren van initiatieven van onderop.
De noordelijke Kleischil is één van de 8 proeftuingebieden in de Regio Deal Natuurinclusieve landbouw waarin de provincies Drenthe, Fryslân en Groningen werken aan een meer natuurinclusieve en klimaatbestendige landbouw.
Het Kleischilgebied is één van de belangrijke landbouwgebieden van Europa. Het onderscheidt zich door de hoogwaardige teelt van pootaardappelen voor de internationale markt en is hiermee belangrijk voor de voedselvoorziening in delen van de wereld. Het gebied bestaat uit een mix van akkerbouw en melkveehouderij.
Als onderdeel van de pilot Landschapsinclusieve Landbouw van het College van Rijksadviseurs is voor De Marne een streefbeeld gemaakt. Dit is onderdeel van de visie Panorama Nederland. In drie regio’s onderzocht het College van Rijksadviseurs hoe landbouw ‘landschapsinclusief’ kan zijn. Eén van die regio’s is De Marne. De vruchtbare zeeklei in combinatie met het milde klimaat maken van De Marne één van de beste landbouwgebieden ter wereld. De afgelopen decennia heeft het gebied zich echter steeds meer gespecialiseerd in een beperkt aantal gewassen. De intensieve landbouw van vandaag de dag leidt tot opgaves op het gebied van bodemkwaliteit, gesloten kringlopen, biodiversiteit, waterkwaliteit en waterkwantiteit. De pilot bevat een voorstel voor een mogelijk toekomstperspectief en een aantal concrete stappen en adviezen naar de overheid. Lees het rapport.
De uitkomsten uit de pilot De Marne worden meegenomen in het streefbeeld en actieplan voor de hele noordelijke Kleischil.
De noordelijke kleischil is een landbouwgebied met voornamelijk akkerbouw. Het is een open en uitgestrekt landschap met vruchtbare kleigronden. Lang geleden, voordat het gebied ingepolderd is, was het een kwelderlandschap. Hierdoor zijn de vruchtbare kleigronden afgezet en kent het landschap interessante landschapselementen, zoals wierden en terpen. Het gebied grenst aan het Natura 2000-gebied Waddenzee en Nationaal Park Lauwersmeer. De akkerbouw in de regio bestaat voornamelijk uit pootaardappelteelt. De regio is goed voor zo’n acht procent van de totale mondiale export. Daarmee neemt het een wereldwijde toppositie in.
• Agrarisch Collectief Waadrâne
• Kollektyf Westergo
• Collectief Midden-Groningen
• Fjildlab
• LTO Noord
Neem contact op met Harold Martens van de provincie Groningen, (h.a.martens@provinciegroningen.nl) of Johan Dankert van de provincie Fryslân (j.dankert@fryslan.frl).