Westerwolde

De provincies Drenthe en Groningen hebben gekozen voor een gezamenlijk proces in de Drents-Groningse Veenkoloniën, Oldambt en Westerwolde. In dit gebied wordt samengewerkt in de Agenda voor de Veenkoloniën. Per gebied is met betrokkenen één streefbeeld en actieplan opgesteld onder regie van het programmabureau van Agenda voor de Veenkoloniën en in samenwerking met adviesbureau Eelerwoude. Hierin staat een beschrijving van het gebied met de opgaven en kansen wat heeft geresulteerd in een streefbeeld voor het betreffende gebied. Dit is vervolgens vertaald in een actieplan met ideeën die nu al kunnen worden uitgevoerd en initiatieven die nog nader moeten worden bekeken, zoals nieuwe technieken of meer fundamentele financiële vragen.

Voor alle gebieden is natuurinclusieve landbouw het vertrekpunt. Met grondgebruikers en andere betrokkenen is vanuit de vraag: waar willen we in 2030 per gebied staan en welke doelen zijn daarvoor nodig het streefbeeld gemaakt. Dit gedeelde beeld is geen blauwdruk, maar geeft steun bij de in te zetten acties, zodat in 2030 natuurinclusief boeren de gangbare praktijk is. Daarom zijn in het actieplan alvast acties benoemd die bijdragen aan het versterken van de biodiversiteit in het gebied.

Streefbeeld voor 2030

In Westerwolde sluiten in 2030 natuur en landbouw in mooie overgangen op elkaar aan. Door meer samenwerking tussen boeren, gemeenten en natuurorganisaties wordt het landschap verder versterkt en krijgen diverse soorten meer mogelijkheden. Het verbeteren van de biodiversiteit is ook gunstig voor de agrarische ondernemers. Een gezonde bodem en de teelt van gezonde en weerbare gewassen wordt hiermee ondersteund. Door meer diversiteit op perceelsniveau wordt de landbouw minder gevoelig voor bijvoorbeeld ziektes. Maar ook wordt het gebied recreatief aantrekkelijker.

Wat gaan we de komende jaren samen met betrokkenen doen:

  • Ecologisch netwerk Veenkoloniën, Westerwolde en Oldambt: verkenning van mogelijkheden voor een groen-blauwe dooradering. Hierin wordt meegenomen in hoeverre de bestaande landschappelijke structuren zoals kanalen, dijken, bermen kunnen bijdragen aan een ecologisch netwerk door de gebieden heen. Ook de mogelijkheden van het inzetten en beheren van 'overhoeken' wordt hierin meegenomen. Hier kijken we niet alleen naar overhoeken op de agrarische bedrijven, maar ook op die van gemeenten en waterschap.
  • Gebiedsprojecten: Verkennen van mogelijkheden voor een gebiedsproces gericht op natuurinclusieve landbouw in de beekdalen Hunzedal en Pagediep. Binnen het Hunzedal loopt vanuit de Regio Deal al een proces in het Achterste Diep. 
  • Regionaal kennisplatform: ontwikkelen van een platform waarmee bestaande en nieuwe kennis wordt gedeeld.
  • Communicatieplan: opstellen van een communicatieplan voor de drie gebieden om het onderwerp natuurinclusieve landbouw meer bekendheid te geven bij boer, burger en buitenlui.
  • Korte Ketens: verkenning van wensen en behoeften in Oost-Groningen om korte regionale ketens te stimuleren waarbij een verdienmodel voor natuurinclusieve landbouw centraal staat.
  • Boerencoaches: het ontwikkelen van een programma waarin 20 tot 40 boeren in Oost-Groningen, zowel individueel als in groepsverband, gebruik kunnen maken van advisering en coaching. Het programma wordt ingericht voor Oost-Groningen.
  • Boerenexperimenten: voor vernieuwende ideeën van twee of meerdere boeren is een bijdrage beschikbaar om hiermee te kunnen experimenteren. Maximale bijdrage per experiment: € 25.000,-. Deze regeling gaat in per 1 februari 2021. 

Boerenexperimenten

Vier groepen boeren in de Veenkoloniën en Westerwolde die experimenteren met natuurinclusieve landbouw kregen hiervoor onlangs een bijdrage uit de Regio Deal natuurinclusieve landbouw. Het gaat om experimenten met strokenteelt, het verbouwen van boekweit, experimenten voor een gezonde bodem en natuurinclusieve maisteelt. Boeren in de Veenkoloniën, Westerwolde en het Oldambt kunnen voor dergelijke vernieuwende experimenten subsidie aanvragen. Lees meer over hun ervaringen tot dusver.

Voorlopersproject

  • In het voorlopersproject Westeresch in Westerwolde worden producten geteeld zonder gebruik van kunstmeststoffen en gewasbeschermingsmiddelen.

Pilot ESsentie

Binnen de Regio Deal Natuurinclusieve Landbouw werken Staatsbosbeheer en pachters in Veele (Groningen) in de Pilot ESsentie aan een duurzame vorm van landbouw. Het gaat om een vorm van landbouw waarbij geen gebruik wordt gemaakt van gewasbescherming en kunstmest. De geteelde producten worden regionaal zoveel mogelijk als streekproducten verkocht. Met deze pilot wordt ervaring opgedaan en kennis uitgewisseld over deze vorm van landbouw bedrijven.

Er wordt een diversiteit aan gewassen verbouwd, op kleinschalige akkers die gebaseerd zijn op oude perceelstructuren. Er is ruimte voor niet-bewerkte overhoekjes en struiken. Zo ontstaat een gevarieerd landschap, waar zoogdieren, insecten en vogels nestelen en voedsel en beschutting vinden. Onderzoekers inventariseren elk jaar de insecten, broedvogels en planten. Zo wordt in de gaten gehouden hoe het gebied zich ontwikkelt.

In juni 2021 is een informatieve wandelroute met korte themafilmpjes geopend op de Westeresch: Het Westerwolds Essenpad. De bedoeling van deze filmpjes is om wandelaars te informeren over het bijzondere landschap dat zij zien op de Westeresch en de natuurinclusieve landbouw in deze Pilot ESsentie. Informatie over de wandelroute is te vinden op de website van Staatsbosbeheer.  

De documentaires zijn gemaakt door De Blauwe Toverlantaarn filmproducties: Jaco Troost en Agnes Spruit. Het project is tot stand gekomen in samenwerking met Staatsbosbeheer en de Regio Deal Natuurinclusieve landbouw en met medewerking van alle in de films voorkomende personen.

Betrokkenen

Betrokkenen bij het opstellen van de actieplannen en streefbeelden zijn:

  • Agenda voor de Veenkoloniën: provincie Drenthe, gemeente Aa en Hunze, waterschap Hunze en Aa's, provincie Groningen, gemeente Veendam, gemeente Emmen, gemeente Borger-Odoorn, gemeente Pekela, gemeente Stadskanaal, gemeente Westerwolde, gemeente Tynaarlo, gemeente Coevorden, gemeente Midden-Groningen, gemeente Midden-Drenthe, gemeente Oldambt, waterschap Vechtstromen;
  • Innovatie Veenkoloniën: LTO Noord (namens primaire sector), Avebe (namens bedrijfsleven), WUR (namens onderzoeksinstellingen), Terra (namens onderwijs), ANOG (mede namens AND), Gemeente Stadskanaal (namens Agenda voor de Veenkoloniën), Waterschap Hunze en Aa's (mede namens Vechtstromen), EZ/LNV (namens Rijk);
  • Staatsbosbeheer, Het Groninger Landschap, Het Drents LandschapLandschapsbeheer Groningen;
  • NMF Groningen, NMF Drenthe.

Heeft u nog vragen?

Neem voor meer informatie contact op met Gert Noordhoff, G.J.Noordhoff@provinciegroningen.nl.